Voor de paarden werkt éénPK Paardenpraktijk Kersten samen met Paardenkliniek de Veluwe uit Heerde en met Paardenkliniek Wapenveld. Uw paard of pony krijgt zo altijd uitstekende zorg van een Erkende Paardendierenarts uit een van deze klinieken. In de spoeddiensten en tijdens vakantie of bij afwezigheid, kunt u dus een paardendierenarts van een van de andere klinieken treffen. De samenwerkende praktijken houden onderling contact over lopende behandelingen en onderlinge bereikbaarheid in het geval van patiënten met een relevante of recente ziektegeschiedenis. Na de dienst wordt de patiënt door de dienstdoende dierenarts weer overgedragen aan de eigen praktijk.
Voor de paarden werkt éénPK Paardenpraktijk Kersten samen met Paardenkliniek de Veluwe uit Heerde en met Paardenkliniek Wapenveld. Uw paard of pony krijgt zo altijd uitstekende zorg van een Erkende Paardendierenarts uit een van deze klinieken. In de spoeddiensten en tijdens vakantie of bij afwezigheid, kunt u dus een paardendierenarts van een van de andere klinieken treffen. De samenwerkende praktijken houden onderling contact over lopende behandelingen en onderlinge bereikbaarheid in het geval van patiënten met een relevante of recente ziektegeschiedenis. Na de dienst wordt de patiënt door de dienstdoende dierenarts weer overgedragen aan de eigen praktijk.
Meest voorkomende spoedgevallen:
A) Koliek
Koliek is een verzamelnaam voor problemen van de organen in de buik die hevige buikpijn bij het paard veroorzaken. Bij “ware koliek” wordt de buikpijn veroorzaakt door problemen met het spijsverteringsstelsel. “Valse koliek” brengt dezelfde uiterlijke verschijnselen met zich mee, maar wordt veroorzaakt door problemen met andere organen, zoals de eierstokken, de testikels of de nieren van het paard.
Koliekverschijnselen
Koliek varieert van mild tot levensbedreigend. Het is raadzaam om zo snel mogelijk contact op te nemen wanneer u de volgende koliekverschijnselen bij uw paard herkent:
- schrapen en krabben met de voorbenen;
- niet willen eten;
- stil in een hoekje staan;
- flehmen (optrekken bovenlip);
- optrekken van de buik;
- naar de flanken/buik kijken, trappen of bijten;
- onrustig gedrag, telkens liggen en opstaan, rollen of juist alleen blijven liggen;
- licht tot hevig zweten;
- versnelde ademhaling met grote neusgaten;
- speeksel en/of voerresten uit de neus.
Ieder paard reageert anders op een koliekaanval. Door de verschillende oorzaken van koliek komen de koliekverschijnselen bij het ene paard duidelijker naar voren, dan bij het andere paard. Bij de uitingen van koliek kunnen temperamentverschillen duidelijk zichtbaar zijn, koudbloedige dieren laten minder (heftige) symptomen zien. Neem bij twijfel contact op met de dierenarts om risico’s uit te sluiten.
Oorzaken en behandeling koliek
De behandeling is afhankelijk van de ernst en de oorzaak van de koliek. Een onschuldige kramp krijgt u zelf soms onder controle met wat stappen aan de hand en door het voeren van een speciale darmolie (Colosan). Helpt dat niet, dan kan de dierenarts een pijnstiller en een darmontspannend middel geven en middels klinisch en rectaal onderzoek de ernstige oorzaken proberen uit te sluiten.
Bij bv verstoppingskoliek wordt het paard door de dierenarts gesondeerd. Via de sonde wordt water met paraffine ingegeven voor een goede laxerende werking.
Soms komen de koliekverschijnselen echter door een liggingsverandering van de darmen en kan zelfs de maag overvuld raken. Bij een ernstige koliek en wanneer injecties niet helpen, kan de dierenarts uw paard naar een specialistische paardenkliniek verwijzen waar nader onderzoek zoals echo en bloedonderzoek direkt kunnen worden uitgevoerd, alsmede een eventuele operatieve ingreep kan plaats vinden. Dit is voorbehouden aan een aantal grote gespecialiseerde centra zoals de Faculteit Utrecht, Paardenkliniek Emmeloord, Paardenkliniek Wolvega, Dierenkliniek de Lingehoeve.
B) Slokdarmobstipatie
Een slokdarmobstipatie kan optreden wanneer een paard te gulzig eet en onvoldoende kauwt. Ook bij wat oudere dieren kan door onvoldoende kauwen kort na het voeren van krachtvoer een slokdarmobstipatie ontstaan. De slokdarm loopt dan naar boven toe vol met speeksel. Het overtollige speeksel met voer komt dan uit de neus en de mond.
Bel wanneer u de volgende symptomen van een slokdarmverstopping herkent:
- hoesten;
- rochelen;
- speeksel met voerresten uit neus en mond;
- kokhalsbewegingen;
- verkramping van de hals;
- gaan liggen /rollen;
- schudden of slaan met het hoofd.
Ondanks dat het er heftig uit kan zien door de aanvankelijke paniek bij het dier, kunnen de dieren kunnen gewoon ademen en stikken niet. Om het dier tot rust te laten komen, helpt het soms om een stukje te gaan wandelen. De helft van de slokdarmobstipaties lossen zich spontaan op binnen 1-2 uur en hoeven niet behandeld te worden. Bij heftige gevallen moet de dierenarts het paard een ontspanner van de slokdarmspier geven of moet het dier via de neus gesondeerd worden om het voedsel af te hevelen of de bolus door te spoelen richting de maag.
C) Verwondingen
Uw paard heeft een wond opgelopen. Probeer u paard te kalmeren en los te maken, als deze vast zit. Neem het paard mee naar de spuitplaats, als het dier alle 4 de benen goed kan belasten.
Wat kunt u doen alvorens de arts arriveert:
- spoel de wond voorzichtig af met lauw/koud en bij voorkeur schoon water;
- verwijder zoveel mogelijk bloed- en aangekoekte resten en evt vreemde voorwerpen;
- bepaal of het om een ernstige wond gaat aan de hand van grootte, diepte en locatie van de wond;
- bij een ernstige verwonding of wanneer u twijfelt over de ernst van de wond is het verstandig zo spoedig mogelijk de dierenarts te bellen;
- tot de komst van de dierenarts kan de wond het beste met een schoon verband worden afgedekt of laat u het paard op de spuitplaats staan;
- gebruik geen wondspray of zalf, totdat de dierenarts de wond heeft beoordeeld en besloten heeft of er gehecht moet worden.
De dierenarts beoordeelt de wond en bekijkt welke structuren, zoals bloedvaten, pezen, gewrichten beschadigd zijn. Als de wond kan worden gehecht, dan gebeurt dit bij voorkeur binnen 8 uur nadat de verwonding is ontstaan. Maar ook bij een verwonding die langer dan 8 uur geleden is ontstaan, kan het voordelen bieden om na een grondig wondtoilet de wond (deels) te sluiten, zeker aan de benen. Het beste verband is nog steeds de eigen huid. Springt de wond later open, dan behaalt u toch een groot voordeel in het cosmetische eindresultaat door de wond in eerste instantie (deels) te sluiten.
Bij een geïnfecteerde wond kan de paardendierenarts besluiten om de wond eerst open te laten en eventueel later chirurgisch te sluiten (secundary closure procedure). Bij uitgebreide chirurgie (op een operatietafel) en bij verdenking op open gewrichten of peesschedes verwijst éénPK uw paard door naar een specialistische kliniek.
D) Einschussbeen
Wees er alert op dat juist bij kleine (steek)wondjes aan met name de onderbenen van het paard, er zich makkelijk een ontsteking kan ontwikkelen. Bacteriën kunnen zich onder een stolsel of korstje in een zuurstofarme omgeving snel vermenigvuldigen en leiden tot een acute bloedvergiftiging/sepsis. Wat aanvankelijk mee lijkt te vallen, kan één tot enkele dagen later leiden tot een zogenoemd Einschussbeen met forse zwelling, veel pijn en hoge koorts. Bij een Einschussbeen is het altijd noodzakelijk dat de dierenarts uw paard behandelt met antibiotica en ontstekingsremmers.
E) Slagaderlijke bloeding
Een slagaderlijke bloeding herkent u aan een sterke pulserende straal met licht rood bloed op de maat van de hartslag. Vaak plast deze slagaderlijke bloeding in een flinke boog uit de wond. Bij deze verwonding legt u liefst zo snel mogelijk een drukverband aan of knoopt u er strak een handdoek of shirt omheen. Indien er geen drukverband aangelegd kan worden, kunt u een tourniquet aanleggen of handmatig ter plaatse druk uitoefenen mbv een schone doek. Laat iemand de dierenarts bellen en geef aan, dat u denkt dat het om een slagaderlijke bloeding gaat.
F) Bevallingen en aan de nageboorte blijven staan
Geboorte
Aan het einde van de dracht zakt de buik uit, komt spanning op de uiers en de banden van het kruis en het bekken verslappen. De laatste 24 u voor de bevalling worden vaak voorafgegaan door melkdruppels aan de tepels, het zogenaamde harsen. Bij een naderende geboorte wordt de merrie al uren voorafgaand aan de bevalling onrustig, wil niet eten en kan telkens gaan staan en gaan liggen.
Voor de aanstaande geboorte draait het veulen zich in de juiste positie. De merrie kan hierdoor onrustig zijn.
Bij een normaal verlopende geboorte breekt eerst de vruchtwaterblaas en wordt de blaas met daarin de voorhoefjes zichtbaar. Na de beide voorbeentjes wordt het hoofdje van het veulen zichtbaar. Zodra het hoofdje uit de merrie tevoorschijn is gekomen, kan het vlies over de neus worden geopend. Wanneer de heupen van het veulen de merrie hebben verlaten, stopt zij met persen. Na verloop van tijd glijdt het veulen er vanzelf helemaal uit. Deze uitdrijf-fase duurt vaak niet langer dan 10-15min. Stoor de merrie in deze fase niet, het van belang dat zij zo lang mogelijk blijft liggen. Zolang de navelstreng intact blijft kan het veulen profiteren van het bloed met zuurstof en voedingsstoffen. Zodra de merrie uit zichzelf eenmaal overeind komt zal ook de navelstreng breken. Het is de bedoeling dat de navelstomp na het breken met de merrie niet nog lange tijd blijft bloeden. Als dat wel het geval is, dient een navelklem te worden gebruikt. Desinfecteer de navelstomp met Betadine-jodium.
De geboorte bij paarden duurt vaak maar een half uur, dit is erg snel. Gelukkig gaat het bijna altijd goed, maar wanneer het veulen verkeerd ligt, dan verergert de situatie snel. Grijp bijtijds in en bel de dierenarts, wanneer het geboorteproces niet normaal lijkt te verlopen. Ga onderwijl lopen met de merrie, zodat ze stopt met persen.
Over het algemeen verlaat de nageboorte met 0.5-1 uur het lichaam. Om te voorkomen dat hij in die tijd kapot wordt getrapt door de merrie moeten de vliezen worden opgebonden. Dit gebeurt door er knopen in te leggen en/of door de nageboorte met een stro-touwtje aan de staart vast te knopen. Er mag niet aan de nageboorte getrokken worden, de kans is dan groot dat hij scheurt en er delen in de merrie achter blijven.
Wanneer na 2u de nageboorte er nog niet af is, wordt het tijd de dierenarts te bellen. Tussen de 2 en de 6u kan de dierenarts middels injecties oxytocine (voor het opkrimpen van de baarmoeder) en infusen proberen om de nageboorte af te drijven. Wanneer namelijk binnen 5 á 6 uur de nageboorte er niet af is, is er kans op stevige complicaties. Complicaties van bijvoorbeeld een ernstig zieke merrie t.g.v. baarmoederontsteking door rotting van alle eiwitten in de nageboorte treden bij het paard zeer snel op. Ook hoefbevangenheid kan op treden.
Ook zonder nageboorte problemen is er een kans op baarmoederontsteking. Door echter de merrie de eerste dagen meerdere malen per dag te temperaturen, kunnen problemen vaak in de kiem worden gesmoord. (Temperatuur moet onder de 38.5 graden Celcius blijven).
Om de navel snel te laten indrogen en de kansen op navelinfectie of een infectie die via de navel binnen komt te verkleinen is het verstandig om de eerste dagen de navel meerdere malen per dag te ontsmetten met Jodium tinctuur (dus met alcohol en niet de betadine oplossing) of Sterilium.
Laat de dierenarts de eerste dag na de geboorte langs komen om de kansen op complicaties te verkleinen. De dierenarts zal de merrie, de nageboorte en het veulen nakijken en het veulen indien nodig een veulenprik geven.
Direct na de geboorte | Veulen begint met ademen |
Ongeveer 1 minuut na de geboorte | Veulen tilt het hoofdje op |
Ongeveer 4 minuten na de geboorte | Veulen gaat op de borst en buik liggen, heft het hoofd op en strekt de oren |
Ongeveer 5 minuten na de geboorte | Ademfrequentie is 40 tot 60 ademteugen per minuut |
Ongeveer 5 tot 10 minuten na de geboorte | Ademfrequentie stijgt iets, de hartfrequentie wordt 60 tot 90 hartslagen per minuut. Bij het prikkelen van het neusslijmvlies (bijvoorbeeld met een strootje) zal het veulen niezen of hoesten |
Ongeveer 2 uur na de geboorte | Het veulen kan staan, lopen, volgt de merrie en probeert het uier te vinden Het veulen mest voor het eerst, darmpek komt af |
Binnen 4 uur | Het veulen heeft gedronken |
Ongeveer 6 uur na de geboorte | Een hengstveulen urineert voor het eerst |
Ongeveer 10 uur na de geboorte | Een merrieveulen urineert voor het eerst |
Ongeveer 24 uur na de geboorte | Het veulen drinkt 7 keer per uur bij de merrie en kan de merrie volgen. Pols is vaak minder dan 80 slagen per minuut Ademfrequentie is lager dan 40 teugen per minuut Temperatuur 37,6-38,4 graden Celcius |
éénPK, Paardenpraktijk Kersten
Telefonisch spreekuur Dianne Kersten:
maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 09.00 uur
Afspraken maken, (terug)bel boodschappen:
maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur
Medicatie ophalen, mestmonsters afgeven:
maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 21.00 uur
zaterdag van 09.00 tot 13.00 uur
KVK nr.
BTW nr.
Rekening nr.
BIC nr.
54198720
NL001880232B23
NL15RABO0387670955
RABONL2U
éénPK, Paardenpraktijk Kersten
KVK nr.
BTW nr.
Rekening nr.
BIC nr.
54198720
NL001880232B23
NL15RABO0387670955
RABONL2U
Telefonisch spreekuur Dianne Kersten:
maandag t/m vrijdag van 08.30 tot 09.00 uur
Afspraken maken, (terug)bel boodschappen:
maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 17.00 uur.
Medicatie ophalen, mestmonsters afgeven:
maandag t/m vrijdag van 09.00 tot 21.00 uur
zaterdag van 09.00 tot 13.00 uur
Developed by MB Media Consultations
